The Guardian, 10 yıl önce Dünya Kupası’na ev sahipliği yapma hakkını kazandığından bu yana Katar’da Hindistan, Pakistan, Nepal, Bangladeş ve Sri Lanka’dan 6500’den fazla göçmen işçinin öldüğünü ortaya çıkardı.
Hükümet kaynaklarından derlenen bulgular, Doha sokaklarının Katar’ın zaferini kutlayan coşkulu kalabalıklarla dolu olduğu Aralık 2010 gecesinden bu yana, her hafta bu beş güney Asya ülkesinden ortalama 12 göçmen işçinin öldüğü anlamına geliyor.
Hindistan, Bangladeş, Nepal ve Sri Lanka’dan elde edilen veriler, 2011-2020 döneminde 5927 göçmen işçi ölümü olduğunu ortaya koydu. Bundan ayrı olarak, Pakistan’ın Katar’daki büyükelçiliğinden gelen veriler, 2010 ile 2020 yılları arasında Pakistanlı 824 işçi daha öldüğünü gösterdi.
Filipinler ve Kenya da dahil olmak üzere Katar’a çok sayıda işçi gönderen bazı ülkelerden olan ölümler bu rakamlara dahil olmadığından, toplam ölü sayısı çok daha yüksektir. 2020’nin son aylarında meydana gelen ölümler de dahil edilmemiştir.
Geçtiğimiz 10 yılda Katar, büyük ölçüde 2022’deki futbol turnuvasına hazırlık olarak eşi görülmemiş bir inşaat programı başlattı. Yedi yeni stadyuma ek olarak, Dünya Kupası finaline ev sahipliği yapacak yeni bir havaalanı, yollar, toplu taşıma sistemleri, oteller ve yeni bir şehir de dahil olmak üzere düzinelerce büyük proje tamamlandı veya devam ediyor.
Körfez’de işçi hakları konusunda uzmanlaşmış bir savunma grubu olan FairSquare Projects’in direktörü Nick McGeehan, ölüm kayıtları mesleğe veya işyerine göre sınıflandırılmasa da, ölen birçok işçinin bu Dünya Kupası altyapı projelerinde istihdam edildiğini söylüyor. “2011’den beri ölen göçmen işçilerin çok önemli bir kısmı sadece Katar’ın Dünya Kupası’na ev sahipliği yapma hakkını kazandığı için ülkedeydi” diyor.
Dünya Kupası stadyumlarının inşası ile doğrudan bağlantılı işçiler arasında 37 ölüm meydana geldi, bunların 34’ü organizasyon komitesi tarafından “işle ilgili değil” olarak sınıflandırıldı. Uzmanlar, terimin kullanımını sorguladılar çünkü bazı durumlarda, stadyum şantiyelerinde yere yığılıp ölen işçiler de dahil olmak üzere, aslında işte meydana gelen ölümleri tanımlamak için kullanıldı.
Bulgular, Katar’ın 2 milyonluk göçmen işgücünü korumada, hatta büyük ölçüde genç işçiler arasında görünen yüksek ölüm oranının nedenlerini araştırma konusundaki başarısızlığını ortaya koyuyor.
İstatistiklerin ardında, ana geçimini sağlayan kişi olmadan kalan, tazminat almak için mücadele eden ve sevdiklerinin ölümünün koşulları konusunda kafası karışan yıkılmış ailelerin sayısız hikayesi yatıyor.
Nepal’den Ghal Singh Rai, Eğitim Şehri Dünya Kupası stadyumunu inşa eden işçilerin kampında bir temizlikçi olarak işe girmek için yaklaşık £1000 ödemişti. Geldikten bir hafta sonra kendini öldürdü.
Bangladeşli bir başka işçi Mohammad Shahid Miah, açıkta kalan elektrik kablolarıyla su temas ettikten sonra işçi barınağında elektrik çarpması sonucu öldü.
Hindistan’da Madhu Bollapally’nin ailesi, 43 yaşındaki sağlıklı oğullarının Katar’da çalışırken nasıl “doğal nedenlerden” öldüğünü asla anlamadı. Cesedi, yatakhane odasının zemininde yatarken bulunmuştu.
Katar’ın acımasız ölü sayısı, ölüm nedenlerini listeleyen resmi verilerin uzun e-tablolarında ortaya çıkıyor: yüksekten düşme nedeniyle çok sayıda künt yaralanma; asılı kalma nedeniyle asfiksi; çürüme nedeniyle belirlenemeyen ölüm nedeni.
Ancak nedenler arasında en yaygın olanı, genellikle akut kalp veya solunum yetmezliğine atfedilen sözde “doğal ölümler”.
Guardian’ın elde ettiği verilere göre, Hintli, Nepalli ve Bangladeşli işçiler arasındaki ölümlerin %69’u doğal olarak sınıflandırılıyor. Tek başına Hintliler arasında bu oran %80.
Guardian, daha önce, genellikle otopsisiz yapılan bu tür sınıflandırmaların, bu ölümlerin altında yatan nedene yönelik meşru bir tıbbi açıklama sağlamada başarısız olduğunu bildirmişti.
2019 yılında, Katar’ın yoğun yaz sıcağının birçok işçi ölümünde önemli bir faktör olmasının muhtemel olduğunu buldu. Guardian’ın bulguları, BM’nin Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından yaptırılan ve yılın en az dört ayında işçilerin dışarıda çalışırken önemli bir ısı stresi yaşadığını ortaya çıkaran araştırma tarafından desteklendi.
Katar hükümetinin kendi avukatlarının 2014 yılında hazırladığı bir rapor, göçmen işçilerin kalp krizi sonucu ölümlerine ilişkin bir araştırma yaptırmasını ve yasayı “tüm beklenmedik veya ani ölüm vakalarında … otopsilere izin verecek” şekilde değiştirmesini tavsiye etti. Hükümet ikisini de yapmadı.
Körfez İnsan Hakları İzleme Örgütü araştırmacısı Hiba Zayadin, Katar’ın “işçilerin yaşamını göz ardı ederek bu kritik ve acil meselede ayak sürümeye devam ettiğini” söyledi. “Katar’ı, otopsi yasasını ani veya açıklanamayan tüm ölümler için adli soruşturma gerektirecek şekilde değiştirmeye ve tüm ölüm belgelerinin tıbbi olarak anlamlı bir ölüm nedenine atıfta bulunmasını zorunlu kılan bir yasa çıkarmaya çağırdık” dedi.
Katar hükümeti, itiraz etmediği ölü sayısının göçmen işgücünün büyüklüğüyle orantılı olduğunu ve rakamların Katar’da uzun yıllar yaşadıktan sonra doğal olarak ölen beyaz yakalı işçileri de içerdiğini söylüyor.
Katar hükümetinin bir sözcü üzerinden yaptığı açıklamada “Bu topluluklar arasındaki ölüm oranı, nüfusun büyüklüğü ve demografisi için beklenen aralık içindedir. Ancak, kaybedilen her can bir trajedidir ve ülkemizde her ölümü önlemeye yönelik hiçbir çabadan kaçınılmamaktadır,” denmiş.
Yetkili, tüm vatandaşların ve yabancı uyrukluların ücretsiz birinci sınıf sağlık hizmetlerine erişimleri olduğunu ve işgücü sistemindeki sağlık ve güvenlik reformları nedeniyle son on yılda “misafir işçiler” arasındaki ölüm oranında istikrarlı bir düşüş olduğunu eklemiş.
Hintliler, Nepalliler ve Bangladeşliler arasındaki diğer önemli ölüm nedenleri yol kazaları (%12), işyeri kazaları (%7) ve intihardır (%7).
Katar’da son derece düşük kalan COVID kaynaklı ölümler, tüm milletlerden 250’den fazla ölümle, rakamları pek etkilemedi.
Guardian’ın araştırması, Katar’daki ölümlerin kayıt altına alınmasında şeffaflık, titizlik ve ayrıntı eksikliğini de vurguluyor. Doha’daki büyükelçilikler ve işgücü gönderen ülkelerdeki hükümetler, muhtemelen siyasi nedenlerden dolayı verileri paylaşma konusunda isteksizler. İstatistiklerin geldiği ülkelerde, farklı devlet kurumları tarafından tutulan rakamlar arasında tutarsızlıklar var ve ölüm nedenlerini kaydetmek için standart bir format yok. Güney Asya’daki bir büyükelçilik, ölüm nedenleriyle ilgili verileri paylaşamayacaklarını, çünkü bu verilerin deftere elle kaydedildiğini söyledi.
Uluslararası Af Örgütü’nün Körfez araştırmacısı May Romanos, “Bu ölümler konusunda gerçek bir netlik ve şeffaflık yok” dedi. “Katar’ın iş sağlığı ve güvenliği standartlarını güçlendirmesine ihtiyaç var.”
Katar’da Dünya Kupası’nı düzenleyen komite, stadyum projelerinde yaşanan ölümler sorulduğunda şunları söyledi: “Tüm bu trajedilerden çok pişmanlık duyuyoruz ve derslerin alınmasını sağlamak için her olayı araştırdık. Bu konudaki şeffaflığı her zaman koruduk ve projelerimizde hayatını kaybeden işçi sayısıyla ilgili yanlış iddialara karşı çıktık.”
Futbolun dünya yönetim organı olan FIFA’nın bir sözcüsü, yaptığı açıklamada, işçilerin FIFA projelerindeki haklarını korumaya tamamen kararlı olduklarını söyledi. Kanıt sunmaksızın, “Şantiyedeki çok sıkı sağlık ve güvenlik önlemleriyle … FIFA Dünya Kupası şantiyelerindeki kaza sıklığı, dünyadaki diğer büyük inşaat projelerine kıyasla düşük olmuştur” dedi.
Dünyadan Çeviri 
Bir Cevap Yazın